رابر لاینینگ چیست؟
استفاده از یک لایه از عایق لاستیکی مقاوم به منظور محافظت از مخازن ، لوله ها و قطعاتی که در معرض تماس با انواع اسیدها، مواد خورنده و یا مواد ساینده قرار دارند امری ضروری است. به این لایه محافظ اصطلاحا رابر لاینینگ گفته میشود.
در صنعت رابرلاینینگ Rubber Lining را با عناوین دیگری از جمله آستر لاستیکی، عایق لاستیکی، عایق ضد سایش، عایق ضد اسید، عایق مخازن، یا لاستیک کاری مخازن یا رابر کاری نیز می شناسند.
رابر لاینینگ به روشی از محافظت سطوح در مقابل خوردگی گفته می شود که در آن کل سطح در تماس با مواد توسط لایه ای از لاستیک که اکثرا ضخامت آن در حدود ۳ الی ۱۰میلیمتر و در موارد خاص تا ۲۰ میلیمتر است پوشش داده می شود. در مقابل این سطح محافظ لاستیکی ، روش دیگری برای محافظت از تجهیزات و بدنه آسیاب های دوار وجود دارد. در این روش از لاینر ضد سایش که از فولاد ضدسایش (برای مثال هاردوکس) ساخته میشود استفاده میگردد.
علاوه بر مخازن ، فیدباکس ها ، سیکلون ، کلاریفایر ، لوله ها و داکتها ، فیدر و هاپر ها ، اسکرو فیدر و غیره ؛ رابر لاینینگ در آسیاب های گلوله ایی صنعتی ball mill نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
الف) انواع رابرلاینینگ و کاربردهای آن
به طور کلی رابرلاینینگ را از نظر عملکرد و شرایط کاری می توان به دوسته کلی تقسیم کرد:
- رابرلاینینگ ضد اسید
- رابرلاینینگ ضد سایش
در ذیل به هر کدام از این دو نوع عایق مختصرا اشاره مینماییم.
رابرلاینینگ ضد اسید
همان طور که از اسم این نوع عایق کاری مشخص است در مواردی که خورندگی سطح قطعه یا مخزن به دلیل تماس با یک ماده اسیدی صورت میپذیرد از این نوع از رابرلاینینگ استفاده میشود.
لاستیکهای مقاوم در برابر انواع اسیدها از جمله اسید کلریدریک ، اسید فسفریک، اسید استیک، اسید سولفوریک و… سود سوزآور و انواع بازها و قلیا ها با دو روش سرد و گرم و با ضخامت ۲ الی ۱۰ میلی متر انجام میپذیرد.
به دلیل اینکه در صنایع در اکثر فرایندهای تولیدی که از مواد اسیدی استفاده میگردد ممکن است در دماهای بالا انچام پذیرد، از این رو نمیتوان از لوله ها و یا مخازن پلاستیکی استفاده نمود. در نتیجه مخازن و تجهیزات در تماس با اسید ها را از فولاد و فلزات ساخته و جهت مقاوم سازی آن در برابر خورندگی ناشی از اسید، از روکشی عایق از لاستیک های خاص استفاده میگردد.
لازم به ذکر است نوع و ضخامت این عایق ها متناسب با هر نوع اسید و مواد به صورت خاص انتخاب و نصب میگردند. برای مثال اگر در مخزنی لاستیک مخصوص یک اسید مثلا اسید سولفوریک نصب شد، امکان استفاده مخزن با اسید دیگری وجود ندارد. زیرا آن لاستیک با آن اسید سازگار نبوده و مقاومت ندارد. از این عایق ها برای پوشش خارجی و داخلی لوله ها و فلنچ ها نیز میتوان استفاده نمود.
رابر لاینینگ ضد سایش
در خطوط تولید صنایع دیگری همچون صنایع مرتبط با فرآوری مواد معدنی، تجهیزات مورد استفاده ممکن است در تماس با برخی مواد ساینده قرار گیرند. این امر موجب سایش و از بین رفتن سریع آن تجیهز میگردد. برای مثال میتوان به تجهیزاتی از جمله انواع فیدباکس ها ، مخازن ، لوله ها و داکت های ارتباطی و انواع فیدر و باکس های تقسیم کننده اشاره کرد. با انجام رابر لاینینگ و افزودن یک سطح محافظ در برابر سایش میتوان عمر مفید این تجهیزات را افزایش داد.
همچنین ایجاد یک پوشش آستر مقاوم میتواند بدنه تجهیز مورد نظر را در برابر ضربات و یا زنگ زدگی و عوامل دیگر محافظت نماید. که در نتیجه باعث افزایش عمر مفید تجهیزات و نهایتا افزایش راندمان خطوط تولید میگردد.
ب) نوع اجرا و نصب آستر لاستیکی
علاوه بر این رابرلاینینگ از نظر اجرا و نصب نیز به دو دسته کلی تقسیم میشود:
- رابر لاینینگ به روش گرم: دراین روش یک لایه خام لاستیکی مطابق متریال مورد نظر به صورت ورقه یا شیت تهیه شده و در بدنه مخزن یا قطعه مورد نظر نصب می شود. پس از این مرحله جهت دستیابی به مقاومت شیمیایی و خواص مکانیکی نهایی، ولکانیزاسیون انجام میپذیرد. این مرحله وابسته به ابعاد قطعه داخل اتوکلاو میتواند با فشار و حرارت بالا و یا توسط بخار یا آب و یا هوای داغ در روی قطعه انجام پذیرد. همچنین ممکن است فرمولاسیون لاستیک به گونه ای طراحی شود که پوشش لاستیکی در مدت زمان طولانی تری ولی در دما و فشار محیط به صورت خود پخت، ولکانیزه شود.
- رابر لاینینگ به روش سرد: در این روش جنس خام لاستیکی توسط تولید کننده آن ولکانیزه میشود. شیت پخته شده در محل نصب می گردد و در این روش نیازی به عملیات پخت یا حرارتدهی نیست.
ج) تقسیم بندی از نظر سختی رابرلاینینگ
علاوه بر دو تقسیم بندی فوق، از نظر سختی نیز پوشش های لاستیکی به دو دسته نرم و سخت تقسیم میشوند.
به لاستیکهایی که سختی آنها در محدوده‌ی سختی سنجی Shore A قرار می گیرد لاستیک نرم و به لاستیکهایی که سختی آنها در محدوده سختی سنجی Shore D قرار می گیرد لاستیک سخت گفته می شود.
البته به ندرت لاستیکهایی با سختی بین دو دسته ذکرشده هم تولید می شود که به آنها لاستیکهای نیمه سخت Semi-Hard Rubber گفته میشود.
سختی نهایی لاستیک معمولا به عنوان یک ویژگی یا مزیت برای انتخاب رابرلاینینگ محسوب نمی شود. اما سختی نهایی لاستیک می تواند باعث محدودیتهایی در انتخاب آن شود. بطور مثال نباید لاستیکهای سخت را برای مخازن حمل انتخاب کرد زیرا این مخازن به طور مکرر در معرض تنشهای مکانیکی هستند. و یا در مواردی که ارتعاش زیاد میتواند باعث ترکخوردگی آن گردد. در این موارد لاستیکهای نرم به دلیل انعطاف پذیری بیشتر گزینه بهتری برای استفاده هستند.
هزینه و قیمت رابر لاینینگ
هزینه تمام شده و قیمت انجام رابر لاینینگ وابسته به نوع عملیات انجام ( سرد یا گرم ) ، نوع لاستیک انتخابی ، ضخامت رابر و همچنین حجم کار بستگی دارد.
